DUYU BÜTÜNLEME TERAPİSİ NEDİR?
Özel çocuklar için kullanılan birçok metod vardır. Bunlardan biri de duyu bütünleme terapisidir.
Duyu bütünleme vücudumuzdaki farklı duyusal sistemlerden gelen, duyusal bilgilerin beyin tarafından anlaşılması, işlenmesi ve düzenlenmesini ifade eder.
Peki duyu sistemleri diye bahsettiğimiz sistemler nelerdir?
Duyu sistemleri: Dokunsal (taktil) sistem, denge (vestibular) sistemi, vücut farkındalık (proprioseptif) sistemi, işitsel sistem, koklama/tat alma sistemi, görme sistemi.
Dokunma sistemi: Çevremizdeki boyutları algılamak, şekli ve dokuları tanımak için dokunma duyumuzu kullanırız.
Bireyler aşırı veya yetersiz dokunma sistemine sahipse dokunma dürtüsü farklı çalışır. Dokunma duyusu uyarıldığında itmek-kaçmak gibi aşırı tepkiler gösterirler.
Denge sistemi: Bu duyu bize hareket ederken güvende olma hissi sağlar. Denge sistemi dengenin gelişimi ve motor gelişimi için önemlidir. Evrende dengede durmak, duruş, vücudun her iki tarafını dengeli kullanmak, koordineli göz hareketleri, kas bütünü için önemlidir.
Vücut farkındalığı (proprioseptif sistem): Kas ve eklem duyusudur. Vücudumuzun evrende nerede olduğunu algılamamızı sağlar.
Koklama ve tat alma sistemi: Tat ve alma ve koklama duyumuzdan oluşur. Çevredeki kokular ve tatlar hakkında bilgi verir.
Görme duyusu: Her iki gözün birlikte koordineli hareket edebilmesi ve görmedir.
İşitme duyusu: Etraftaki sesleri duymayı ve duyulan şeyleri doğru anlamayı ifade eder.
Duyu bütünleştirme öğrenebilmeyi ve buna uygun davranabilmeyi sağlar.
Duyular beyne her dakika sinyal gönderir ve etrafta olan şeyleri anlama ve ne şekilde harekete geçilmesi gerektiğinin bilgisini verir.
Beyin duyudan gelen sinyali algılar, düzenler ve bunu öğrenmeye dönüştürür.
Bazı çocuklarda duyulardan gelen sinyalleri algılamada,anlamada ve cevap vermede sorun yaşanır. İşte bu noktada duyu bütünleme terapisi iyileştirici ve geliştirici olur.
Duyu bütünleme terapisi ile beyne daha çok duyu sinyalleri gönderilir. Bireylerin duyu sistemlerinde bir sorun varsa uyarıları arttırarak geliştirme ve iyileştirme amaçlanır.
Otizm,selebral palsi başta olmak üzere birçok hastalıkta kullanılmaktadır. Çocuklara oyunlar kurularak bu oyunlar içerisinde terapi yapıldığından çocukların severek seanslara katıldığı bir yöntemdir.
Çocuklarınızda duyu bütünleme bozukluğu olması durumunda bazı farklılıklar gözlemlersiniz. Bunlar şöyledir:
- Dokunulduğunda rahatsız olma
- Kıyafet etiketlerinden ve dikişlerinden rahatsız olma
- Yüz yıkama, diş fırçalama ve saç taranmasından rahatsız olma
- El ve ayak tırnaklarının kesilmesinden hoşlanmama
- Çim ve kum zeminlere yalın ayak basamama
- Farklı dokudaki kıyafet ve yiyeceklere dokunamama
- Sık sık arabada mide bulantısı
- Hareketli deneyimlerden (salıncakta sallanma, at binme vb) aşırı korkma
- Alışveriş merkezi, restoran, doğum günü partisi gibi gürültülü yerlerden hoşlanmama
- Düşme veya yükseklik konusunda aşırı tepki
- Acı veya stres belirtisi olarak kafa pozisyonunu değiştirme
- Kabarmış veya yüksek zeminlerden korkma (kaldırım kenarının devasa gelmesi gibi)
- Parlak ışıktan rahatsız olma
- Parlak ve renkli odalarda stres olma
- Saç kurutma makinesi gibi genelde çocukların korkmadığı seslerden rahatsız olma
- Rahatsız olduğunda kulaklarını eliyle kapatıp uzaklaşma eğilimi
- Farklı doku ve sıcaklıktaki yiyeceklere dokunmaktan sakınma
Diğer çocukların farketmediği bir kokudan rahatsız olma
Bu gibi eğilimler çocuklarınızda var ise duyu bütünleme problemi yaşıyor olabilirler. Bazı çocuklarda yetersiz duyu iletimi varken bazı çocuklarda da aşırı duyu iletimi vardır. Herkesin rahatsız olmadığı kokulardan, seslerden rahatsızlık duyarlar.
Yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda terapinin etkinliği kanıtlanmışır. Eğer siz de çocuklarınızda yukarıda belirttiğim belirtileri gözlemliyorsanız fizyoterapistiniz ile konuşup duyu bütünleme terapisine başlayabilirsiniz.
Soru ve önerileriniz için mail adresim;
sinemgirgindemir@gmail.com
