İğdenin Dalları Yerde, Kokusu Her Yerde. Ya Şifası?
Haziran ayının ilk günlerinden itibaren çiçekleri açmaya başlayan iğdenin kokusu her yerde hissedilmeye başlandı. Yazar Mustafa Kutlu bunu şu dizelerle dile getiriyor;
“İğde kokusuna tutunmuş gidiyorum.
Haziran’a yakın, Mayıs’ın bilmem kaçı…”
Meyve, yaprak ve çiçeklerinden de yararlandığımız iğde ağaçları çevreye yaydığı o güzel kokusunun yanı sıra hoş görüntüsü ile de bahçe ve sokaklara ayrı bir güzellik katar.
İğde çok lezzetli bir meyve olmasına rağmen un gibi oluşu ve mayhoş tadıyla insanların ağzında garip bir tat bırakır. Ama bununla birlikte sağlık açısından son derece yararlıdır.
Vitamin deposu olan meyveleri halk arasında çıçırgan, cıcılık, cışkan, pisat adlarıyla da bilinir. Meyve içeriğinde; organik asitler (malik asit), vitaminler (B grubu, E ve C), uçucu yağ, tanen ve flavon glikozitleri bulunmaktadır.
Özellikle yabani iğdede bulunan palmitoleik asit (Omega 7), hücrelerdeki diğer zararlı, doymuş yağları uzaklaştır. Bu yağın vücudun yağ biriktirmesini engellediği, Japonya’da yapılan bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Araştırmalar Omega 7’nin yeniden yağlanmama konusunda da başarı sağladığını gösteriyor. Bu mucizevî madde, aynı zamanda metabolizmayı hızlandırıcı, vücudun insülin hassasiyetini artırıcı etkiye de sahip. Böylece vücut glikozu yağ olarak depolamak yerine, enerjiye dönüştürüyor ve kilo kontrolü kolaylaşıyor.
Meyvelerinin kabız edici, kuvvet verici ve antiseptik etkileri vardır. Taşıdığı yüksek oranda vitamin C nedeniyle grip ve soğuk algınlığına karşı koruyucudur. Vücuda kuvvet verir.
İğde meyveleri öksürüğe iyi gelir. Eğer katı olarak tüketmekte zorlanıyorsanız, iğdeyi özellikle çiçekleri ile birlikte kaynatıp öksürük tedavisi için kullanabilirsiniz.
Cilt sağlığı açısından da birçok faydası olan ve bakım ürünlerinde dahi kullanılan iğde, özellikle egzama gibi cilt problemlerinin geçmesi için halk tarafından kullanılmaktadır. Bunu için; iğde çiçekleri toplanıp kaynatılır ve balla tatlandırılarak içilir.
Bağırsak faaliyetlerini düzenlemede, ishalin kesilmesinde ve böbreklerin temizlenmesinde iğde meyvesi çok fayda sağlar.
Ayrıca, iğde çiçekleri ve yaprakları da sıcak suda demlenerek infusyon halinde (% 5) çay olarak kullanılır. Bu çay idrar artırıcı ve ateş düşürücü etkiye sahiptir.
Hoş kokusu ile bahçeleri süsleyen iğde çiçeği kokusunun da zihin açıcı özelliği olduğu bazı kaynaklarda bildirilmektedir.
Çocukluğumuzun her köşesinde, kokusuyla bizleri saran yararlarını saymakla bitiremediğimiz ama artık yok olan iğde ağaçlarına sahip çıkılması dileklerimle.
Prof. Dr. Fatih SATIL
Balıkesir Üniversitesi / Balikesir University
Fen-Edebiyat Fakültesi / Faculty of Arts and Sciences
Biyoloji Bölümü / Department of Biology
