Gündemİlçe HaberleriKöşe YazılarıTürkiye Gündemi

Türkiye’deki Halk Oyun Çeşitleri

Türkiye’deki Dans ve Halk Oyun Çeşitleri

Merhaba. Bu yazımda size Türkiye’deki dans çeşitlerine ve halk oyunlarımızla ilgili bir yazı hazırlamak istedim. Her ne kadar hepsine aşina olsak da belki bir yerlerde yanlış bildiğimiz bir şeyler vardır diye düşündüm. Umarım yanılmamışımdır. Türkiye’de gördüğümüz çeşitleri sizlerle paylaşmak istiyorum. Türkiye’deki Halk Oyun Çeşitleri

Folklor:

Folklor

Anonim değerlere sahip olan halk oyunlarımız, müziğin ritmine uyulması ve kendini tekrar eden hareketlere sahip olması özellikleri ile ön plana çıkmaktadır. Belli bir zamana ait olmamaları ve her zaman oynanabiliyor olmaları da onları zaman derinliğine sahip oyunlar haline getirmiştir. Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale şehirlerinde oynanan türmüş. Tek kişi ya da daire halinde dizilen kişilerin bireysel olarak oynadıkları halk oyunu türüdür. Aydın, İzmir, Muğla, Denizli, Bilecik, Eskişehir, Kütahya, Çanakkale, Kastamonu, Uşak, Manisa, Balıkesir, Burdur şehirlerinde oynanırmış.

Halay: Halay, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Orta Karadeniz ve Çukurova bölgesinde oynanan halk oyunlarının genel ismidir.

Halay

Halay, Kürt ve Türk halk kültüründe tören dansıdır. Türkiye’de değişik bölgelerde oynanan halaylar arasında büyük farklılıklar vardır ve oynan halay türleri üçe ayrılmaktadır:

Çukurova (Güney) Halayları: Adana ile Antep arasında oynanan halaylardır.

Doğu Halayları: Antep’in doğusunda kalan bölgeler genelde aynı karakteriste sahiptir.

Bozkır Halayları:

İç Anadolu bozkırlarında ve Orta Karadeniz’de oynanan halay oyunlarıdır.

Zeybek: Ege Bölgesine özgü bir halk oyunudur. Köklü bir tarihe sahiptir. Aydın, Muğla ve Denizli dışında İzmir ve Manisa’nın köylerinde de oynanır. Diğer halk oyunlarında olduğu gibi zeybeğin de yöresel kıyafetleri vardır. Anadolu motifleriyle süslü işlemeli çoraplar, fes ve cepken kıyafetlerin önemli bir parçasını oluşturur. Şalvar dize kadar uzar ve kemer yerine kuşak takarlar. Kadınların başlığında genellikle gül, menekşe ya da papatya desenli işlemeler vardır.

Zeybek

İlk zeybek oyunu Aydın’ın ve Denizli’nin köylerinde görülmüştür. Efelerin ünleri zamanla yayılan ve Antalya, Burdur ve Isparta gibi Akdeniz şehirlerinde de farklı zeybek oyunları ortaya çıkmıştır. Türüne göre tek başına, ikili ya da grup halinde oynanır. Günümüzde 20’ye yakın zeybek çeşidi mevcut.

Bar: Türkiye’nin kuzeydoğusunda ve doğusunda, özellikle Erzurum, Bayburt, Ardahan, Kars, Artvin ve Iğdır illerinde yaygın olan bir halk dansıdır. Bitlis’in de bir bar oyunu vardır. Müzik eşliğinde, genellikle davul ve zurnanın çaldığı ezgiler üzerine, erkekler tarafından oynanır.

Bar

 

Horon: Rize Bölgesi’nde oynanan halk dansları genelde “horon” olarak bilirler. Daha çok tulum, kemençe eşliğinde oynanan horon bazen de türkü eşliğinde müziksiz de oynanır. Ortadaki tulum veya kemençecinin etrafında kızlı erkekli bir halka oluşturularak oynanır. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde horon, kardeşliğin, dürüstlüğün, yiğitliğin ve mertliğin sembolüdür. Günümüzde Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane ve Bayburt illerinde oynanmaktadır. Doğa yapısının sert ve dağlık oluşu, yöre insanını hareketli kılmıştır.

Horon

 

Hora:

Hora tepmek deyimi, ayaklarını yere vurarak oynamak demektir. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde horon, kardeşliğin, dürüstlüğün, yiğitliğin ve mertliğin sembolüdür. Günümüzde Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane ve Bayburt illerinde oynanmaktadır.

Hora

 

Köçek: Eski devirlerde çalgı ile raks eden erkelere “köçek” denirdi. Köçek oynatmak da yakın zamanlara kadar zevk ve sefahat (eğlence) başlıca seyirlerinden birini teşkil ederdi. Erkek olan köçekler kız gibi görünmeye, kız olan çengiler ise, delikanlıya benzemeye çabalarlardı. Köçeklik kültürünün en yaygın karşımıza çıktığı bölgelerden birisi Batı Karadeniz Bölgesi’dir. Köçeklik, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerinin içinde yer aldığı bir coğrafyada hem düğünlerin hem de şehir tanıtım unsurlarıdır.

Köçek

 

Kafkas Dansı: Kadına saygı duymayı, kadınla birlikte hareket etmeyi, hürmeti ve gururu mertliği ve cesareti temsil ediyor. Kızlarda zarafet, asalet; erkeklerde kahramanlık, cesaret ve atiklik ön plana çıkıyor. Kadınların tıpkı bir ceylan gibi süzüldüğü daha naif başka bir dans yoktur. Söz konusu kazağı oyunu kazak ve sert erkek tapini canlandıran, düğünlerde gençler tarafından tek yada gruplar halinde oynanan bir oyundur. Kökeni çok eski yıllara dayanır. Oyunda amaç, genç erkeklerin karşı sertliklerini kur yaparak belli etmeleridir. Kızlar da erkeklere alkışla tempo tutarlar. Kafkas halk oyunları, Ardahan, Kars, Iğdır çevresinde oynanan oyunların genel ismidir. Bunun dışında Çoruh, Kızılırmak havzası etrafında ve Marmara’da Kafkas kökenli halkların oynadıkları oyunlara da bu isim verilmektedir.

Kafkas

Karşılama:

Trakya yöresi’nde oynanan oyunların genel adına da karşılama diyenler mevcut olup Yunanistan’da da benzer formda oyunlara rastlanmaktadır. Ancak Trakya yöresi oyunları, çoğunlukla, tür olarak hora şeklinde adlandırılır. Karşılama oyunu Trakya Bölgesine ait bir oyundur. Özellikle Çanakkale, Edirne, Tekirdağ gibi illerimizde yoğun olarak oynanır.

Karsilama

Çiftetelli: Anlamı, göğüs ve göbek titreterek, gerdan kırarak oynanan bir oyundur. Bu oyunda her zaman giyilen bir elbise yoktur. Eğlenmek amacıyla oynanır. Bu oyunda parlak ve süslü kıyafetler giyilir. Erkek veya kadın tek veya toplu bir biçimde oynanabilir. Ordu ilinin kasabalarında Çiftetelli klarnet eşliğiyle iki tarafından oynanır. Kadınlar kendi aralarında oynarlar. Kabadüy bucağında kez’ biliniyor. Rize’ye kadar yer yer oynayan kasabalar biliniyor. Çiftetelli, 4-4 ritme sahip hareketli bir dans. Türkiye ve diğer Balkan ülkelerinde bilinmekte ve oynanmaktadır.

Ciftetelli

Kaşık Oyunu: Türkçe’ de “Yurdumuzun birçok bölgesinde, parmaklar arasına sıkıştırılmış tahta kaşıklar ile şıkırdatılarak çok hareketli bir biçimde oynanan halk oyunu.” anlamına gelir. En çok Karadeniz Bölgesinde oynanır. İl olarak; Kastamonu, Bolu, Sinop, Çankırı da yaygındır. Bayanlarda dokuma üçetek üzerine yelek kadife kumaştan belinde dokuma kuşak yada talep edilir ise paralı kemer, önünde ise ponpon süslemeli önlük, altında şalvar lastikli içinde ise şile bezi gömlek kullanılır. Başında ise paralı fes ve yazma güpürlü ve desenlidir.

Kasik 1

 

Sevgiyle ve sağlıkla kalın…

…Türkiye’deki Halk Oyun Çeşitleri…

Daha fazla köşe yazısı için tıklayınız…

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu