UNUTMA BENİ!

“Unutma Beni-Still Alice” Julianne Moore ve Alec Baldwin’ in rol aldığı, geçenlerde izlediğim bir filmin adı. Ve filmin tanıtımında şöyle bir söz vardı; “Sahip olduğunuz her anıyı teker teker kaybedecek olsanız ne yapardınız?”. Bu çok ürkütücü ve sanki biraz da inandırıcı değil gibi. Ama aslında inanmak gerek. Öyle bir an geliyor adınızı unutuyorsunuz; peki nedir bu böyle? Bunun adı demans yani halk arasındaki bilenen ismiyle bunama. Yine son yıllarda herkesin çok aşina olduğu bir hastalıkta Alzheimer (alzaymır) da bunamanın en yaygın nedenleri arasında yerini alan bir hastalıktır. Peki bunama aslında tam olarak nedir, nasıl anlaşılır, sadece yaşlılarda mı görülür gibi sorularınıza bugün cevap vermeye çalışacağım.

Aslında bir kişinin sadece hafıza sorunları var diye bu duruma bunama demek çok doğru değildir. Bunamada hafıza problemleri yanında konuşma, iletişim, bir işe odaklanma ve muhakeme sorunlarından birinin de bulunması önemlidir.

Bunamada en erken bulgulardan biri kısa süreli hafıza sorunları yaşanmasıdır. Özellikle yaşlı bireyler yıllar önceki bir olayı size detayları ile anlatabilirken daha dün yaşadığı bir olayı unutabilir. Yine bunamada kişi konuşurken doğru kelimeyi bulmakta zorlanabilir. Örneğin saçımı şeyle tarayacağım… Burada söylemesi gereken tarak kelimesini unutabilir. Çok hızlı ruh hali değişimi görülebilir. Aniden içine kapanır ya da konuşkan olabilir. İlgisizlik erken bir bunama bulgusudur. Yani kişi önemli olaylara kayıtsız kalır, size hiçbir tepki vermez. Artık kişi dışarı çıkmak istemez, ailesi ile birlikte olmak istemez ve sanki duygusuzmuş gibi bir hal alır. Bazen sizi çok sıkar çünkü sürekli aynı şeyleri konuşur. Bazen de günlük yaptığı işlerini yapamaz; örneğin dişini nasıl fırçalayacağını bilemez. Kafası karışıktır; tanıdıklarının yüzlerini, adlarını, hangi günde, ayda hatta yılda olduğunu unutur. Maalesef bu unutma kişinin çocuklarını, eşini ve hatta kendini hatırlayamamaya kadar gidebilir. Bunamanın kişi için çok acı noktaları vardır. Evinde tuvaletin yolunu unutup altını kaçırma, dışarı çıkmak için evin kapısını bulamama gibi. Çok ürkütücü değil mi!

Ve evet bunama genelde ileri yaş hastalığıdır, ancak son yıllarda ellili yaşlarda da görülmeye başlamıştır. Sanırım bunama çağımızın önemli sorunlarından biri halini alıyor. Umarım hiç birimiz kendi kendimize “unutma beni; unutma kendini” demeyiz. Yılların bize en güzel hediyesi olan anılarımızı, sevdiklerimizi unutmayız.